Als een tand of kies (element) uit de mond wordt geslagen, om wat voor reden dan ook, is het van cruciaal belang dat het element snel wordt gevonden en vochtig wordt bewaard. Om de wortel zit een vlies dat niet mag uitdrogen. Zou het wortelvlies uitdrogen dan zal dat een goede genezing/ingroei ernstig tegenwerken.
Wat te doen bij een uitgeslagen tand of kies
- Vind de tand of kies zo snel mogelijk.
- Raak de wortel NOOIT aan! Houd de tand of kies vast bij het glazuur/de kroon!!
- Maak de tand schoon met melk of fysiologisch zout.
- Plaats de tand zelf terug in de mond en ga zo snel mogelijk naar de tandarts.
- Als u de tand of kies niet zelf terugplaatst, bewaar de tand of kies dan bij voorkeur in de mond van de eigenaar onder de tong, of anders in een glas met fysiologisch zoutoplossing/ speeksel van de eigenaar. Ga zo snel mogelijk naar de tandarts.
- Let op een mogelijke hersenschudding en haal zo nodig een tetanusprik!
Bewaren van de uitgeslagen tand of kies
Als een tand of kies (element) uit de mond wordt geslagen, om wat voor reden dan ook, is het van cruciaal belang dat het element snel wordt gevonden en vochtig wordt bewaard. Om de wortel zit een vlies dat niet mag uitdrogen. Zou het wortelvlies uitdrogen dan zal dat een goede genezing/ingroei ernstig tegenwerken. Houd daarom ook NOOIT de wortel vast!
Als u de tand bij de wortel vasthoud, zal het wortelvlies ernstig beschadigen en zal het ingroeien ernstig belemmerd worden.
Houd de tand of kies vast bij het glazuur/kroon/het deel dat je normaal in de mond ziet.
Is de tand of kies vies geworden, reinig die dan door het goed af te spoelen met een fysiologisch zoutoplossing of melk. In sommige EHBO koffers zit fysiologisch zout. Anders kunt u het maken door een kopje gekookt lauw water en een mespunt keukenzout te mengen.
Het WORTELVLIES moet te allen tijde beschermd worden. SPOEL DE TAND OF KIES NOOIT AF ONDER DE KRAAN EN GEBRUIK NOOIT REINIGINGSMIDDELEN OF INSTRUMENTEN!
Tand terugplaatsen in de kaak
Als de tand of kies goed schoon is moet deze worden terug geplaatst in de kaak.
Als u dit liever niet zelf doet omdat u het eng vindt, de tand of kies niet goed op zijn plaats komt of omdat de tand niet schoon genoeg is, ga dan meteen naar de tandarts. De tandarts zal de wortel dan schoonmaken en de tand of kies terugplaatsen.
WORTELVLIES MOET VOCHTIG BLIJVEN
Het kan natuurlijk even duren voordat u bij de tandarts bent en aan de beurt bent.
U kunt het beste het element in de mond van de eigenaar te bewaren. Voorkeur is dan tussen de kiezen en de wang of onder de tong. DIT VOORKOMT OOK HET INSLIKKEN VAN HET ELEMENT.
Is het niet mogelijk om het element te bewaren in de mond, bewaar het dan in GEWONE MELK.
Geen koffiemelk of karnemelk.
Bij de juiste procedure en als de tand binnen twee uur na het trauma weer in de kaak zit, is er een grote kans dat het element behouden kan blijven.
Als er vuil in de wond is gekomen is het verstandig om, na de behandeling bij de tandarts, contact op te nemen met de dienstdoende huisarts of de huisartsenpost in het ziekenhuis. Zij kunnen beoordelen om eventueel een tetanus injectie te geven.
Let u ook op of er sprake is van een hersenschudding of enig ander trauma.
Indien er sprake is van een losgeslagen element bij een erg jong kind, is het niet raadzaam om het onder de tong te bewaren. Bewaart u het dan in melk.
Behandeling van het uitgeslagen element
De tandarts zal de uitgeslagen tand, nadat die goed is schoongemaakt, terugplaatsen in de kaak. Het terugplaatsen van de tand gebeurt, indien nodig, met een plaatselijke verdoving.
Om ervoor te zorgen dat de tand tijdens de genezing goed op zijn plaats blijft staan, zal de tandarts de tand met een zogenaamde spalk (metalen draadje) vastmaken aan een aantal andere tanden. De spalk moet 1 tot 2 weken in de mond blijven zitten. In de tussentijd kan beter geen hard voedsel worden gegeten. Omdat het vaak niet mogelijk is om de omgeving van de uitgeslagen tand goed te reinigen, kan het tandvlees ontstoken raken. Daarom zal de tandarts een desinfecterend mondspoelmiddel voorschrijven waarmee 2 maal per dag gespoeld moet worden. De tand zal, zolang de spalk nog in de mond zit, regelmatig door de tandarts moeten worden gecontroleerd. Na het verwijderen van de spalk kan de tand weer normaal worden gebruikt.
Om de genezing te kunnen controleren, zal de tandarts röntgenfoto’s maken. Daarnaast kan de tandarts een wortelkanaalbehandeling uitvoeren in de tand om verkleuring van de tand en ontsteking te voorkomen.
Een losse tand of kies
Indien door een ongeval een tand losstaat, kan je proberen om hem zelf weer op zijn plaats te zetten. Daarna gaat u zo snel mogelijk naar de tandarts voor controle en/of verdere behandeling. Meestal zullen er röntgenfoto’s gemaakt worden om te controleren of er geen fractuur is.
Lukt het niet om zelf de tand op zijn plaats te zetten, dan dient de tandarts dat zo snel mogelijk te doen. Ook als een element verschoven is door een ongeval, moet u de tandarts daar snel naar laten kijken.
DE BEHANDELING VAN EEN LOSSE TAND OF KIES
Tanden die na een ongeval verplaatst zijn in de kaak of losstaan, worden op ongeveer dezelfde wijze behandeld als de uitgeslagen tand. Een verplaatste tand wordt door de tandarts, indien nodig onder plaatselijke verdoving, weer in de juiste stand in de kaak gezet. Om de tand tijdens de genezing goed op zijn plaats te houden, wordt hij met een spalk (metalen draadje) vastgezet aan een aantal andere tanden. Ook een losse tand kan met een spalk worden vastgezet. Na 1 tot 2 weken wordt de spalk weer verwijderd.
Tijdens de genezing dient met een desinfecterend spoelmiddel te worden gespoeld. Voor dit spoelmiddel krijgt u een recept bij de tandart. Een tetanusprik is bij een verplaatste of losse tand meestal niet nodig en ook hoeft lang niet altijd een wortelkanaalbehandeling te worden uitgevoerd. Houdt u wel rekening met een hersenschudding als gevolg van het ongeval en raadpleeg bij twijfel altijd de (dienstdoende)huisarts.
Tot slot:
Tips
- Zorg dat u een paar setjes nitril handschoenen in uw EHBO tas heeft.
- Maak eventueel ’s ochtends een fysiologische zoutoplossing.
- Check van tevoren wie de dienstdoende tandarts is waar u zich bevindt en noteer telefoonmumer.
